Ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van de Hortus botanicus Leiden is hier met medewerking van de Clusiusstichting een Japanse tuin aangelegd. Dit vanwege de warme betrekkingen die jonkheer Philipp Franz von Siebold met de Hortus botanicus Leiden onderhield. Hoewel hij nooit een officiële functie aan de Leidse Hortus Botanicus heeft vervuld, is hij van grote invloed geweest op de collectie planten van deze botanische tuin in de negentiende eeuw. Niet alleen is de eerste zending levende planten uit Japan door Von Siebold in 1829 naar de Hortus gestuurd, maar ook in de jaren daarna werd de tuin verrijkt door de tientallen soorten bomen, struiken en kruidachtige planten die via de activiteiten van deze grote man uit Oost-Azië naar Leiden kwamen. Een aantal bomen en struiken uit deze zendingen groeit nog altijd in de Hortus.
In 1932 werd een bronzen borstbeeld van Ph. von Siebold van de hand van de beeldhouwer O. Wenckebach in de Hortus onthuld door graaf Von Brandenstein-Zeppelin, een kleinzoon van Philipp von Siebold, en J. Mater, een kleinzoon van Von Siebolds hoofdtuinman Mater. Om het botanische en horticulturele werk van Philipp von Siebold op passende wijze te eren, werd door de Clusiusstichting besloten een ‘Von Siebold Memorial Garden’ oftewel ‘Von Siebold Gedenktuin’ in de Leidse Hortus aan te leggen in Japanse stijl.
Prof. M. Nakamura, hoofd van de faculteit van landschapsarchitectuur aan de universiteit van Kyoto in Japan, werd bereid gevonden een ontwerp te maken, waarin niet alleen het borstbeeld en een deel van de Oostaziatische plantencollectie een plaats vonden, maar waar vooral Philipp von Siebold, als symbool van de unieke relatie tussen Nederland en Japan, geëerd werd.
Het hart van de tuin is de karesansui of het droge landschap, bestaande uit rotscomposities en grind, voorstellende een waterval die uitmondt in een watervlakte met eilanden. De rotsblokken zijn geschonken door de landbouwuniversiteit van Uppsala in Zweden en de Nederlandse Deltawerken. Vanaf een opening in de Japanse muur kan men een deel van de tuin overzien. Via de echte ingang voeren smalle en kronkelende wandelpaden de bezoeker door de verzameling Aziatische gewassen, waaronder een gigantische keaki (Zelkova serrata), die rond 1830 door Von Siebold naar de Hortus werd gebracht. Alle paden eindigen in een serie stapstenen door het ‘water’, die leiden naar een paviljoen. Van hieruit kan men het complete droge landschap beschouwen en ook eer betuigen aan deze grote man, die terecht het symbool is van de meer dan vierhonderd jaar oude betrekkingen tussen Nederland en Japan.
aangepast uit Philipp von Siebold, zijn Japanse flora en fauna
Dr. L.A. Tjon Sie Fat & Dr. G.J.C.M. van Vliet
Bloemendaal, 1990
naar de Von Siebold Gedenktuin in de Hortus botanicus Leiden